Als je geen risico wilt lopen met de aan te schaffen hardware kan je eens een kijkje gaan nemen op de Hardware Compatibility List. Hier staan bv. geluidskaarten die getest zijn in combinatie met spraakherkenningssoftware van Scansoft (zoals Naturallyspeaking).
De geluidsgolven die je stem produceert moeten worden omgezet in digitale informatie waar de PC wat mee kan. Er zijn 3 manieren waarop de PC het geluid dat via de microfoon binnenkomt kan verwerken:
In dit geval moet de omzetting van analoog (geluidsgolf) naar digitaal (nullen en enen) buiten de PC gebeuren. Dat proces kan in de headset zelf plaatsvinden, of in een zgn. USB pod. Dit is een kastje dat tussen de USB poort en de headset wordt geschakeld.
Een losse USB pod is te verkiezen boven integratie van het USB deel in de headset. Een headset met geintegreerde USB is duurder, en als er een draadbreuk optreedt (hetgeen niet ongewoon is) ben je alles in 1 keer kwijt.
Een groot voordeel van USB is dat het opgebouwde spraakprofiel minder afhangt van de interne hardware van de PC, en daardoor gemakkelijker naar een andere computer kan worden overgebracht. Dat scheelt een nieuwe training.
Nog een reden om voor USB te kiezen, is dat er veel minder risico is op storing door andere electrische componenten. Dat geldt in het bijzonder voor gebruikers van notebooks, omdat de onderdelen daar veel dichter op elkaar zitten.
Als je kiest voor een geluidskaart: aan de kaarten van Soundblaster kan je je geen buil vallen. Zelfs goedkopere en/of oudere types, zoals de PCI 128, voldoen prima. Het laatste model is de Audigy, en in het middenveld zit de wat oudere Soundblaster Live. Als ik iets opneem van casettes (tapedeck) lijkt de Audigy het geluid een stuk zachter (volume) vast te leggen dan de Live. Desondanks bespeur ik geen nadelige gevolgen voor spraakherkenning (Audio Setup Wizard geeft 'redelijk' als resultaat).
Een geluidskaart produceert van zichzelf bijna altijd wat ruis. Dat hoeft niet in de weg te staan van een goede kwaliteit spraakherkenning.
Op Amerikaanse spraaklijsten worden vooral de Andrea en de Buddy (alias Emkay) USB pod aanbevolen. Ik heb zelf een exemplaar van Andrea, en dat bevalt prima.
Hoewel het voor spraakherkenning geen rol speelt, is het goed om te beseffen dat USB pods al dan niet full duplex kunnen zijn. Full duplex houdt in dat tegelijk opnemen en afspelen mogelijk is. De Andrea is niet full duplex, de Buddy wel.
Past elke microfoon bij elke USB pod? In principe wel, hoewel de ene iets beter kan passen dan de andere. Andrea microfoons produceren een wat zwakker signaal dan veel andere microfoons, en de Andrea USB pod houdt daar rekening mee. Hij versterkt het signaal wat meer dan de gemiddelde andere USB pod. Het beste (maar geen absolute noodzaak) is dus een Andrea pod voor Andrea microfoon.
Als op je PC meerdere van de hierboven genoemde mogelijkheden aanwezig zijn, moet hij wel weten welke je voor de spraakherkenning wil gebruiken. Dat doe je als volgt.
Er zijn microfoons die
Voor optimale spraakherkenning moet de positie van en de afstand tot de microfoon zo constant mogelijk zijn, en daarom is in mijn ogen een headset de beste optie. In sommige situaties, bv. als je vaak van je plek moet, kan een bureaumicrofoon handig zijn. Er bestaan ook draadloze headsets, maar die zijn niet bepaald goedkoop.
Bij de aanschaf van een headset kan je op de volgende dingen letten:
Niet elke headset is per definitie geschikt voor spraakherkenning. In veel computerwinkels vind je tegenwoordig headsets van 10 a 20 Euro, maar die zijn bedoeld voor meer eenvoudige toepassingen. Als je er wel mee gaat werken loop je risico gefrustreerd te raken, je stem te gaan forceren, met alle gevolgen van dien. Op de Hardware Compatibility List staan headsets die getest zijn in combinatie met NaturallySpeaking.
Bij de meeste spraakherkenningspakketten wordt een headset meegeleverd. Sommigen vinden die headset van onvoldoende kwaliteit, maar ik heb er nooit echt problemen mee gehad. Ik heb geruime tijd naar volle tevredenheid een Labtec LVA-8420 gebruikt.
Op Amerikaanse lijsten worden vaak de Andrea ANC serie (600, 650, 700 en 750), de Shure VR250BT en de VXI Parrot aangeprezen. Waarschijnlijk zijn Shure headsets in Nederland niet te krijgen.
Onlangs werd ik er op attent gemaakt dat de VXI headsets in Nederland worden verkocht door ECC Headlines. Jammer vind ik wel dat je contact met ze moet opnemen om de prijzen te weten te komen. Ook krijg je bij elke headset alleen een plaatje en hele summiere informatie te zien. Men zegt echter bezig te zijn met het bouwen van een nieuwe website.
Kompagne verkoopt de VXI Parrot TalkPro, en kan ook enige modellen van ANC leveren.
Mijn ervaring met Kompagne is dat ze behoorlijk duur zijn. De prijzen van ECC Headlines lijken ook een stuk hoger dan die in de VS. Afhankelijk van dollarkoers en verzendkosten zou het voordeliger kunnen zijn om je headsets in de VS te bestellen.
Ik heb tot nu toe mijn headsets besteld bij eMicrophones, Inc., in de USA. Hoewel de herkenning van de Andrea microfoons uitstekend is, zijn er wel heel wat mensen bij wie ze snel kapot gaan. Het laatste jaar gebruik ik er zelf 2, en inmiddels heb ik ook met een draadbreuk te kampen in 1 van de exemplaren (zie even verderop).
Op de Hardware Compatibility List staan ook veel microfoons van Plantronics. Deze zijn in Nederland op diverse plaatsen te krijgen, o.a. bij Advance Voice Technology en Kanteff Speech Processing B.V. Ik ben bezig om een paar van de goedkopere exemplaren van Plantronics (de SR1 en de .AUDIO 50) te proberen. Ze kosten bij Kanteff ca. 25 Euro per stuk.
Ik heb zelf ervaring met de volgende headsets (voor de goede orde: ik ga er zeer voorzichtig mee om):
Na zoveel verschillende headsets te hebben geprobeerd moet ik mijn mening een beetje bijstellen. Hoewel ik een aan/uit-schakelaar zeer plezierig vind, weegt het nadeel van het grotere gewicht zwaarder (komt misschien ook omdat ik iets meer kan typen, en de microfoon dus makkelijker met toetsen kan uitschakelen). Hetzelfde geldt voor 2 versus 1 luidsprekers. Headsets met maar 1 luidspreker zijn lichter en gemakkelijker op te zetten. Mijn favorieten zijn op dit moment de Shure en de Plantronics SR-1.
Martin Markoe, een verkoper van microfoons die ik als behoorlijk deskundig inschat, raadt voor mensen met een hele zachte stem de combinatie VXI Talkpro Xpress microfoon + VXI USB pod aan.
De kwaliteit van Bluetooth microfoons is anno eind 2003 nog onvoldoende voor spraakherkenning.
In alle gevallen kan je het beste beginnen met onderstaand stappenplan. Dat verwijst je door naar andere checklists en mogelijke oorzaken, die allemaal binnen deze sectie staan. Er zijn 3 mogelijke invoerapparaten die het geluid van microfoon/headset naar PC vertalen: geluidskaart, chip op het moederbord of USB pod. Voor het onderstaande is het van belang dat je weet wat de verschillen zijn.
Veel PC's hebben tegenwoordig een geluidschip op het moederbord. Voor spraakherkenning wordt vaak een aparte geluidskaart gebruikt, omdat de kwaliteit van de chip op het moederbord niet altijd voldoende is. Dat betekent dat er achter op de PC 2 groepen ingangen zijn waar de stekkers van de microfoon/headset in kunnen. Als je een opname maakt moet je Windows (in principe eenmalig) vertellen waar het geluid vandaan komt. Als de instelling verkeerd is hoort de PC niets. De instellingen vind je onder (namen van Nederlandstalige keuzes weet ik soms niet zeker, omdat ik alleen Engelstalige Windows gebruik)
Kijk of het geselecteerde apparaat hetzelfde is als waarop je de microfoon hebt aangesloten.
Als je de invoer van de microfoon via de geluidskaart wilt laten lopen kan het gebeuren dat de chip op het moederbord je in de wielen blijft rijden. Dat kan zowel i
Ik heb niet veel verstand van de technische aspecten van het aansluitpunt van een headset op de geluidskaart of het moederbord, maar ik weet dat er soms niet voldoende stroom beschikbaar is. Dat geldt bv. voor de combinatie van Andrea headsets met Soundblaster geluidskaarten. In dat geval moet er of een extra kastje met batterijen tussengeschakeld worden, of een dikke zwarte stekker tussen de headset en de PC.
Als de herkenning slecht functioneert, is het handig om uit te sluiten dat het probleem in de headset/microfoon of geluidskaart zit. Je kan heel eenvoudig een opname maken met de geluidsrecorder van Windows, die in principe op elke PC aanwezig is. Volg daartoe de volgende keuzes: Start - Programma's (Programs) - Bureau-accessoires (Accessories) - Entertainment - Geluidsrecorder (Sound recorder). Zorg dat de geluidsrecorder op hoge kwaliteit is ingesteld door Bestand (File) - Eigenschappen (Properties) - (Choose from/Recording formats) - (Convert now) - (Name/CD Quality). Als het goed is moet de kwaliteit nu staan op 44.100 Hz, 16 bit, Stereo. Maak een opname, en controleer of het redelijk klinkt (niet teveel geruis, gekraak, etc.).
Als er iets mis lijkt te zijn kan je ook nog onderzoeken of dat komt door een draadbreuk. Ik heb dat al verschillende keren meegemaakt. Maak opnieuw een opname, net als hierboven beschreven, en beweeg op verschillende punten het snoer heen en weer. Spreek tegelijkertijd in wat je aan het doen bent.
Als het geluid te zacht is kan je kijken of je de Microphone Boost aan kan zetten (de meeste Soundblaster kaarten hebben die mogelijkheid, van andere apparatuur weet ik het niet). Start Volume Control via Start - Programma's (Programs) - Bureau-accessoires (Accessories) - Entertainment - (Volume Control). Kies dan Opties (Options) - Eigenschappen (Properties) - (Recording) - OK, en kijk of er onder de kolom van de microfoon een knop Geavanceerd (Advanced) is.
Zet Microphone Boost niet onnodig aan, want er kan vervorming van het geluid optreden die de herkenning niet ten goede komt. Als DNS bij het starten Microphone Boost weer uitzet, kijk dan hier.
Onlangs las ik dat alle versies van Windows maximaal 128 MB gebruiken (voor zichzelf). NaturallySpeaking gebruikt maximaal 256 MB. Aan te raden valt om minimaal de helft daarvan te reserveren voor het spraakherkenningspakket. Tenslotte is er memory nodig voor de andere programma's die tegelijk met het spraakherkenningspakket draaien, zoals tekstverwerker, browser en antivirusprogramma. Mijn conclusie is dat 256 MB het absolute minimum is om lekker te kunnen werken, 384 MB een comfortabele hoeveelheid is, en als je het je kan veroorloven, je voor 512 MB moet gaan.
Onderdelen in de PC die veel warmte produceren moeten gekoeld worden met bv. een ventilator. Tot voor kort waren alleen de voeding en de processor voorzien van een "fan". Alles wordt echter groter, sneller en meer, waardoor de meest flitsende grafische kaarten anno 2002 zoveel stroom verbruiken dat ze ook al een ventilator nodig hebben.
De ventilatoren op processor en grafische kaart produceren dermate weinig geluid dat ze geen noemenswaardig effect hebben op spraakherkenning. Met de voeding ligt het anders, weet ik sinds kort uit eigen ervaring. Van mijn vorige voeding had ik totaal geen last, nu lijkt het of er een stofzuiger in mijn PC zit. De herkenning is een stuk slechter geworden.
Een nieuwe ontwikkeling om in de gaten te houden is koeling door koelvloeistof. De eerste (reguliere!) PC die daarvan gebruik maakt is onlangs op de markt gekomen.
Met een recorder kan je op elke willekeurige plaats dictaat opnemen, en het later via een aansluiting op de PC in NaturallySpeaking binnensluizen. Ik heb zelf geen ervaring met recorders in combinatie met DNS.
Ook voor betrouwbare recorders (in combinatie met DNS) kan je een kijkje nemen op de Hardware Compatibility List. In de berichten op de spraaklijsten springen 2 recorders van Olympus er in gunstige zin uit: de DS-330 en de DS-3000. De eerste kost waarschijnlijk ca. 250 Euro, de laatste is veel en veel duurder.
Voordat je met een recorder aan de slag gaat kan je het beste eerst leren om op de normale manier met DNS te werken. Je maakt het jezelf onnodig moeilijk als je 2 vaardigheden in 1 keer probeert onder de knie te krijgen.