Factoren die een rol spelen bij RSI

N.B. Ik heb geen medische opleiding. Zie hier voor meer over mijn achtergrond.

Vochthuishouding
Suikerziekte
Schildklierhormonen
Bloedsomloop
Roken
Scoliose
Vroegere letsels
Ziekte van Lyme
Anatomische afwijkingen
Hypermobiliteit
Ademhaling (en asthma)
Allergie

Vochthuishouding

Als je zenuwen in de knel zitten, zoals bij Carpaal Tunnel Syndroom, is het niet fijn als je lichaam extra vocht vasthoudt, en de omringende weefsels nog wat opzwellen. Dat verklaart ook waarom mensen met CTS vaak 's ochtends bij het wakker worden meer klachten hebben dan wanneer ze gaan slapen.

Vrouwen hebben last van een verslechterde vochthuishouding gedurende een deel van hun menstruatiecyclus (ruwweg de week voor de menstruatie) en als ze zwanger zijn.

Elders op deze site staat uitgebreide informatie over vochtophoping door een tekort aan schildklierhormonen.

Naar het begin van de pagina

Suikerziekte

Een van de dingen die gecontroleerd zouden moeten worden als je RSI klachten hebt, is of je geen suikerziekte hebt.

Naar het begin van de pagina

Schildklierhormonen

De schildklier produceert 2 belangrijke hormonen, die o.a. verantwoordelijk zijn voor het goed verlopen van de stofwisseling. Soms kunnen deze hormonen onvoldoende hun werk doen, hetzij omdat de schildklier te weinig aanmaakt (hypothyroidie), of omdat bepaalde weefsels minder gevoelig zijn voor de hormonen. Dat kan leiden tot een vorm van oedeem (ophoping van vocht) in het bindweefsel, die zeker bij Carpaal Tunnel Syndroom een rol kan spelen. (Een kenmerk van deze vorm van oedeem is dat als je huid indrukt met je vinger, er geen 'putje' achterblijft.) Volgens verschillende bronnen, waaronder het (ingewikkelde) artikel Excerpt from Hypothyroid Myopathy, krijgt 15-30% van de mensen met hypothyroidie CTS.

Enige personen op de Amerikaanse mailing list over RSI zijn er heilig van overtuigd dat hypothyroidie of hypometabolisme (vertraagde stofwisseling) een belangrijke rol spelen bij veel soorten RSI. Ze baseren die uitspraken voor een groot deel op de site van dr. Lowe. Tot nu toe kunnen ze nog geen successen melden.

Ik heb nog nergens informatie gezien over een verband tussen hypothyroidie en niet-CTS vormen van RSI. Wat wel interessant is, is dat dr. Lowe claimt veel te bereiken bij mensen met fibromyalgie en chronisch vermoeidheidssyndroom. Voor diegenen die verder in deze materie willen spitten, volgt hieronder een korte schematische samenvatting van enige kernbegrippen. Ze maken het hopelijk makkelijker om de sites over dit onderwerp te kunnen volgen.

De hypothalamus produceert het hormoon TRH (Thyrotropin Releasing Hormone).
TRH zet de hypofyse aan tot het produceren van het hormoon TSH (thyrotropine, ofwel Thyroid Stimulating Hormone).
De schildklier (thyroid gland) maakt onder invloed van TSH 2 hormonen.
Als grondstoffen worden jodium en het aminozuur tyrosine gebruikt. Een teveel aan hormonen leidt waarschijnlijk niet tot RSI-achtige fenomenen. Te weinig kan zorgen voor de eerder genoemde vochtophoping (myxoedeem, in het Engels myxedema). De 2 hormonen zijn:
- weinig triiodothyronine, ofwel T3 (tri=3).
  T3 is het meest verantwoordeljk voor een normale stofwisseling. Het wordt als medicijn in de VS verstrekt onder de merknaam Cytomel.
- veel tetraiodothyronine, ofwel T4 (tetra=4), ofwel thyroxine.
  T4 wordt door het enzym 5'-deiodinase voor ongeveer de helft (40%) omgezet in T3, en oefent zo indirect een invloed uit op de stofwisseling. Het merendeel T4 wordt door 5-deiodinase omgezet in 'reverse T3' (omgekeerd T3), dat daarna wordt afgebroken (via T2 en T1). De merknaam van T4 in de VS is o.a. Syntrhoid.
Naarmate de schildklier meer hormonen produceert wordt er een sterkere remmende werking uitgeoefend op de hypothalamus, en zo zijn we het kringetje rond.

Nog enkele andere opmerkingen (gebaseerd op Lowe):

Er bestaan ook medicijnen met een verhouding T4:T3 van 4:1. Merknamen (in de VS) zijn o.a. Thyrolar en Armour Thyroid.
Het voorschrijven van alleen T4 als medicijn heeft zelden effect.
Bij mensen bij wie schildklierhormoon minder goed wordt opgenomen/verwerkt heeft het weinig zin om een time-released versie van T3 te geven.
Als je kijkt naar de vragen van patienten op de site van Lowe, dan zijn er nogal wat artsen die zich blind staren op getallen. (Hetzelfde speelt bij patienten en artsen die teveel waarde hechten aan de uitslag van een EMG of NCV.) Ze behandelen iemand uitsluitend op basis van een meting van de hoeveelheid schildklierhormoon in het bloed, ook al blijft die persoon zich vervolgens beroerd voelen. De waarden kunnen echter van dag tot dag, maar zelfs binnen 1 dag, sterk varieren. Bij de dosering van medicijnen moet daarom veel meer naar de toestand van de patient worden gekeken.
De ideeen over normale waarden voor bv. TSH veranderen steeds. Tot voor kort ging men er van uit dat je tussen de 0.5 en 6.0 moest zitten. Dat bereik is onlangs gereduceerd tot 0.3-3.0 (waardoor het aantal patienten met schildklierklachten in de VS ineens is gestegen van 13 naar 27 miljoen!). Dr. Lowe denkt dat je al ziek bent of wordt als je boven de 2 scoort.

Vochtophoping door schildklierproblemen

Schildklierhormonen oefenen een remmende werking uit op fibroblasten. Dit zijn jonge bindweefselcellen waaruit de bindweefselvezels voortkomen. Het gevolg is dat de fibroblasten bindweefsel produceren met teveel moleculen die water aan zich binden, zgn. mucopolysacchariden (ook wel glycosamineglycons genoemd). Deze vorm van vochtophoping heet myxoedeem.

In combinatie met lage bloeddruk zorgt een tekort aan schildklierhormonen er voor dat bloedvaten in de nieren zich samentrekken. Hierdoor wordt minder water via de urine afgescheiden. Een deel wordt weer in het bloed opgenomen (waardoor de bloeddruk niet nog lager wordt), een ander deel verdwijnt in de ruimte tussen de cellen. Bij deze vorm van vochtophoping blijven putjes achter in de huid als je er met een vinger op drukt.

Naar het begin van de pagina

Bloedsomloop

Beschadigde weefsels genezen doorgaans sneller als de toevoer en afvoer (afvalstoffen!) van bloed goed verloopt. Een van de redenen waarom een peesontsteking lang kan duren is de slechte doorbloeding.

Ik heb zelf vaak ijskoude handen en voeten. Na een half uur wandelen is dat een stuk verbeterd, maar ik vind het niet zo geslaagd om de hele dag door steeds noodgedwongen de deur uit te moeten. Een andere mogelijkheid om op te warmen is ook niet een van mijn favoriete bezigheden: stofzuigen. Sinds januari 2002 heb ik een fitnessapparaat. Dat is wat mij betreft verreweg de beste oplossing: 10 minuten bewegen met muziek op mijn hoofd, en ik kan er weer tijden tegen.

De bloedsomloop kan verder nadelig beinvloed worden door roken en ziektes, zoals suikerziekte.

Naar het begin van de pagina

Roken

Roken heeft verschillende effecten die van invloed (kunnen) zijn op RSI. Het belangrijkste is dat nicotine zorgt voor vernauwing van de bloedvaten, en dus niet goed is voor de bloedsomloop.

Andere aspecten zijn:

roken tast de structuur aan van collageen, een bouwstof van bindweefsel;
koolmonoxide, een van de ingredienten van rook, belemmert het zuurstoftransport door het bloed.

Naar het begin van de pagina

Scoliose

Als je naar de zijkant van een menselijk lichaam kijkt zie je dat de ruggegraat op 2 plaatsen gekromd is. Als je achter iemand staat zou de ruggegraat er uit moeten zien als een rechte lijn. Scoliose is de afwijking waarbij de ruggegraat zijwaartse krommingen vertoont, en de linker- en rechterhelft van het lichaam dus niet symmetrisch zijn.

Het is voor zover ik weet niet bekend of er een verband kan zijn tussen scoliose en (bepaalde vormen van) RSI. Het lijkt me echter niet onwaarschijnlijk. Als je ruggegraat 'verwrongen' is heeft dat effecten op het hele lichaam.

Naar het begin van de pagina

Vroegere letsels

Eerdere verwondingen, bv. botbreuken door een ongeluk, maken je mogelijk gevoeliger voor het ontwikkelen van RSI. Sta hier bij stil als je je behandelaars informatie geeft over het onstaan en verloop van je ziekte.

Naar het begin van de pagina

Ziekte van Lyme

De ziekte van Lyme wordt veroorzaakt door de beet van een met een bepaalde bacterie besmette teek. Het verraderlijke is dat de symptomen zich pas maanden of jaren later kunnen voordoen, en dat mensen vaak helemaal niet beseffen dat ze door een teek gebeten zijn. Toen een vriendin van mij op een teek ontdekte op haar rug had ie er waarschijnlijk al 3 dagen gezeten. Ik had zelf een keer een teek onder mijn horloge, die ik pas 's avonds bij het douchen zag.

Bij ongeveer een kwart van de mensen is geen enkel uiterlijk symptoom van de tekenbeet te zien. Bij de rest ontstaat een rode ring om de beet, die zich geleidelijk uitbreidt. De overlap met RSI bestaat voornamelijk uit gewrichtsklachten die in een veel later stadium ontstaan. Het schijnt wel dat die het meest in de knie voorkomen. Ook het zenuwstelsel kan aangetast worden. In bijna alle gevallen is de ziekte goed met antibiotica te behandelen.

Naar het begin van de pagina

Anatomische afwijkingen

Ieder mens lijkt hetzelfde gebouwd. We hebben allemaal (hopelijk) een hoofd, 2 armen, benen, of, op een meer intern niveau, 2 sleutelbeenderen, een spaakbeen en ellepijp (in de onderarm), enz. Onder de oppervlakte blijken er echter toch nogal wat anatomische verschillen voor te komen.

Een deel van de gevallen van RSI wordt veroorzaakt door dergelijke afwijkingen. Zo kan Thoracic Outlet Syndrome het gevolg zijn van een extra rib. De zenuw die in de knel zit bij Pronator Teres Symdroom kan tussen de 2 hoofden van de spier door lopen, om de spier heen, of dwars door een deel van de spier.

Het probleem is dat veel artsen (zelfs specialisten) of niet op de hoogte lijken te zijn van wat meer ongebruikelijke structuren, of er gewoon niet bij stil staan omdat ze weinig voorkomen. Ik heb al de nodige verhalen gehoord van mensen die naar 5 a 10 artsen waren geweest voor hun extra rib (zie boven) ontdekt werd.

Naar het begin van de pagina

Hypermobiliteit

Hypermobiliteit houdt in dat de gewrichten grotere bewegingen toelaten dan normaal. Er zijn situaties waarin bij "normale" mensen het gewricht meehelpt bij het vasthouden van een positie, terwijl bij mensen met hypermobiliteit de spieren extra hard moeten werken.

Naar het begin van de pagina

Ademhaling (en asthma)

Hier is nog een originele manier om tegen het RSI probleem aan te kijken. Het lijkt vergezocht, maar nadat ik mij uitvoerig in het materiaal op de hierna te noemen websites had verdiept, leek het mij niet onwaarschijnlijk dat het bij sommigen van ons een rol speelt.

Ik verkeerde altijd in de veronderstelling dat het goed is om diep te ademen, in de trant van: des te meer zuurstof, des te beter. De Russische arts Buteyko heeft een heel andere theorie. Te diep ademen leidt tot minder kooldioxide (CO2) in longen en bloed, leidt tot een sterkere hechting van zuurstof aan hemoglobine, leidt tot minder zuurstof in de lichaamscellen. Een van de mogelijke gevolgen is een verhoogde melkzuurproduktie, wat weer kan leiden tot vermoeidheid en vermoeide spieren. En zo komen we toch in de buurt van RSI.

De Buteyko-methode is een serie oefeningen om weer op de goede manier te leren ademhalen. Sommige asthma patienten schijnen er veel baat bij te hebben, zelfs zo dat ze hun medicijnen voor een deel kunnen laten staan. Met een eenvoudige test kan je zelf bepalen of je te diep ademhaalt. Tot mijn stomme verbazing adem ik veel te diep (voor de goede orde: ik heb geen asthma, voor zover ik weet).

Op de Nederlandstalige site van Jurrian Zandbergen staan naast veel informatie ook de Buteyko oefeningen beschreven. Er wordt wel aangeraden ze onder deskundige begeleiding te leren. Andere interessante sites zijn die van het Buteyko instituut en de Engelstalige site van Peter Kolb.

Naar het begin van de pagina

Allergie

Iemand op de Amerikaanse mailing list Sorehand meldde dat 30 a 40% van zijn RSI klachten verdwenen, nadat hij was gestopt met het eten van corn (mais) en wheat (tarwe). Zodra hij het weer wel ging eten kwamen de klachten terug. Hij heeft helaas nog niet precies verteld wat zijn klachten waren.

Ik heb op Internet gezocht naar artikelen (zowel in het Engels als Nederlands) waarin de woorden RSI en allergie bij elkaar in de buurt staan. Helaas (of gelukkig?!) gaat geen enkele van de verwijzingen over een verband tussen RSI en allergie (wat natuurlijk nog niet alles zegt). Een site met info over o.a. bovengenoemde allergie was die van het Center for Food and Environmental Illness (www.cornallergic.com), maar die is ergens in 2004 in het niets verdwenen.

Naar het begin van de pagina