Overige vormen van RSI

N.B. Ik heb geen medische opleiding. Zie hier voor meer over mijn achtergrond.

Op deze pagina de vormen van RSI die niet heel specifiek aan zenuwen, of aan spieren en pezen gerelateerd zijn.

• TOS
• Ziekte van Raynaud

TOS

TOS kan zowel door beknelling van zenuwen als van bloedvaten worden veroorzaakt. Het uitgebreide verhaal staat op de pagina over zenuwen.

Ziekte van Raynaud

De ziekte van Raynaud is bekend onder heel veel namen, maar in bijna allemaal zit in elk geval de naam Raynaud (aan het eind of het begin). 1 uitzondering: witte vinger syndroom (white finger). Met de term 'fenomeen van Raynaud' doel je op het (op dat moment) optreden van de verderop beschreven symptomen. Je hebt de 'ziekte van Raynaud' als je vaak last hebt van het 'fenomeen van Raynaud'.

Deze ziekte heeft mijn warme belangstelling, omdat (naast evt. witte vingers) 1 van de belangrijkste symptomen koude handen en/of voeten is. Bij mijn onderzoek ben ik op een interessante techniek gestuit om hier misschien wat aan te kunnen doen. Maar ik loop op de zaken vooruit.

Waarom deze ziekte behandelen op een site over RSI? RSI specialist Pascarelli behandelt Raynaud in het gedeelte van zijn boek dat over RSI's gaat (en niet bij de gerelateerde aandoeningen). Raynaud kan nl. een gevolg zijn van heel veel andere ziektes, waaronder enkele varianten van RSI: hand-arm vibratie syndroom en TOS. Je zou Raynaud dus ook als een RSI kunnen beschouwen.

Wat is er aan de hand?

Als je in een koude omgeving komt, of iets kouds aanraakt, dan trekken bloedvaatjes in de extremiteiten (handen en voeten) zich samen. Het lichaam wil nl. vermijden dat het teveel warmte verliest, en vind het belangrijker de kernonderdelen te beschermen. Een hand meer of minder, wat maakt het uit, zolang je maar overleeft. In het geval van Raynaud (of in elk geval van zijn ziekte) is deze reactie een beetje uit de hand gelopen.

Door het afsnijden van de bloedtoevoer worden je handen eerst wit, dan paarsblauwachtig en tenslotte weer rood (als het bloed terugstroomt). Niet bij iedereen zijn deze kleuren alle 3 waar te nemen. Tintelingen en doofheid zijn wel vaak aanwezig, evenals pijn.

Hoe weet je nou of je een normale reactie op kou hebt, of dat er sprake is van Raynaud? Bij Raynaud is er een hele scherpe grens, waarboven de kleur zeer wit is.

Oorzaak

Er is een primaire en een secundaire vorm van Raynaud. Voor de primaire vorm is geen oorzaak bekend, alleen een aanleiding. De verschijnselen treden op als je teveel aan kou wordt blootgesteld, en waarschijnlijk ook als gevolg van emotionele reacties. In beide gevallen gaat het om een overdreven, onnodige reactie van het zenuwstelsel.

De secundaire vorm houdt in dat de Raynaud verschijnselen voortkomen uit een andere ziekte. Dat kunnen RSI-varianten zijn, zoals hand arm vibratie syndroom, of Thoracic Outlet Syndrome, maar ook reuma, artherosclerose of SLE (Lupus). Vaak zijn de bloedvaten op een of andere manier aangetast.

Met een simpele test is onderscheid te maken tussen de primaire vorm en veel van de secundaire vormen. Men meet dan de bloeddoorstroming ter hoogte van de vingers. De temperatuur van de vingers wordt eerst verlaagd, en later weer verhoogd. Bij de primaire vorm zou de doorstroming vrij snel moeten terugkeren naar het normale peil. Dat is in elk geval niet zo als de secundaire vorm door een bindweefselziekte (zoals Lupus) veroorzaakt wordt. De test is niet belastend.

Behandeling

Er zijn heel veel manieren om iets aan Raynaud te doen, die er voor een groot deel op neer komen dat je aanvallen probeert te voorkomen. De simpele en alternatieve aanpakken zijn daarbij veel succesvoller dan de reguliere (medicijnen en operatie).

• De meest simpele oplossing is vermijden dat je koud wordt. Draag evt. zelfs binnen handschoenen, of iets vergelijkbaars (bv. wristies). Ook het warmhouden van je lichaam (electrische deken?!) heeft zin. Het kan misschien samentrekking van de bloedvaten in je vingers voorkomen.
• Er is een goede oefening om je handen warm te krijgen [11]. Hij heet 'windmolen', en is gebaseerd op de warming-up van skiers. Zwaai je armen naar omlaag, achter je lichaam, en vervolgens naar voren en omhoog. Doe dat ca. 80 keer per minuut. Door de centrifuge-achtige krachten die je oproept stroomt het bloed naar de handen. (Deze oefening is misschien niet aan te raden voor mensen die ook bepaalde andere vormen van RSI hebben, hoewel ik hem zelfs met frozen shoulder nog redelijk probleemloos kan doen.)
• Rook niet! Roken leidt tot vernauwing van bloedvaten.
• Experimenteer evt. met het tijdelijk niet gebruiken van cafeïne. Niet alle geleerden zijn het erover eens, maar sommigen denken dat cafeïne krampen in de bloedvaten kan veroorzaken.
• Sommige medicijnen maken Raynaud erger. Denk bv. aan beta-blockers (o.a. gebruikt tegen te hoge bloeddruk) en ergotamine (tegen migraine).
• Zeker bij de primaire vorm van Raynaud is biofeedback kansrijk.
• Een studie aan een universiteit in New York [11] lijkt er op te wijzen dat visolie het verkrampen van bloedvaten kan tegengaan. 11 personen namen 12 weken lang visoliecapsules in (het is helaas onduidelijk hoeveel). Bij 5 van hen verdwenen de symptomen volledig, de anderen gingen vooruit.
• Met de volgende techniek kan je je lichaam leren om anders te reageren bij contact met kou [11]. Vul 2 bakken met warm water. Zet de ene in een warme kamer, en de andere buitenshuis of in een koude kamer. Kleed je op binnenshuis zijn. Dompel je handen 2 a 5 minuten in de bak in de warme kamer, dan 10 minuten in de bak in de koude ruimte, dan weer 2 a 5 minuten in de warme kamer. Herhaal de procedure 3 tot 6 keer per dag, om de andere dag. Binnen 50 keer (100 dagen) zou verbetering moeten optreden.
  Wat er gebeurt is dat in de koude kamer je bloedvaten normaal zouden samentrekken. Door het warme water doen ze dat nu niet. Je koppelt dus het niet samentrekken aan de koude omgeving, waardoor het voor je lichaam een bekend patroon wordt.
• Aangezien bij Raynaud de bloedvaten samentrekken, kunnen bloedvatverwijdende medicijnen helpen. De bronnen die ik geraadpleegd heb zijn er echter niet enthousiast over.
• In extreme gevallen wordt via een operatie een zenuwbaan doorgesneden. Iemand die een beetje op deze site gesnuffeld heeft, weet dat ik dat niet snel zou aanraden.